Jak skutecznie zrzec się spadku z długami?

Śmierć bliskiej osoby wiąże się nieuchronnie z kwestią spadkobrania. Najczęściej po człowieku zostaje mniejszy czy większy majątek, który przypada w udziale członkom rodziny. Bywa jednak tak, że po danej osobie nie odziedziczymy niczego specjalnie wartościowego, a wręcz przeciwnie – zostało sporo długów. Jeśli wartość majątku jest większa niż zobowiązań – i tak możemy liczyć na korzyści. Jeżeli jednak długi są dominującym składnikiem spadku – wówczas najlepszym sposobem na pozbycie się tego kłopotu jest odrzucenie spadku. W tym artykule dowiesz się, jak skutecznie do tego doprowadzić i o czym należy pamiętać.

Decyzja związana ze spadkiem

Każdy spadkobierca ma wolną wolę i może swobodnie zadecydować, co chce zrobić z przysługującym mu spadkiem. Mówi o tym Kodeks cywilny, a dokładniej art. 1012. Na jego podstawie osoba może przyjąć spadek wprost (z pełną odpowiedzialnością za długi), z dobrodziejstwem inwentarza (tj. ponosi ograniczoną odpowiedzialność za spadek z długami) albo też spadek odrzucić.
Należy jednak pamiętać o terminach. Otóż oświadczenie o naszej decyzji związanej ze spadkiem należy złożyć w ciągu sześciu miesięcy od dnia, w którym dowiedzieliśmy się o spadkobraniu (najbliższa rodzina ma w zasadzie pół roku od śmierci danej osoby). Jeśli nie dokonamy zgłoszenia w tym terminie, automatycznie zostanie uznane, że przyjmujemy spadek z dobrodziejstwem inwentarza. Warto wiedzieć, że termin ten określony w art. 1015 Kodeksu cywilnego jest terminem zawitym – co oznacza, że nie podlega przywróceniu.

Odrzucenie spadku z długami po terminie

Jak już wspomniano, spadkobierca ma zasadniczo sześć miesięcy na podjęcie decyzji co do spadku. Jeśli termin minie – nie ma już swobody decydowania. Warto jednak wiedzieć, że w niektórych sytuacjach istnieje możliwość zmiany sytuacji po terminie. Daje ją art. 1019 Kodeksu cywilnego, który zakłada, że „jeżeli oświadczenie o przyjęciu lub o odrzuceniu spadku zostało złożone pod wpływem błędu lub groźby, stosuje się przepisy o wadach oświadczenia woli z następującymi zmianami:
uchylenie się od skutków prawnych oświadczenia powinno nastąpić przed sądem;
spadkobierca powinien jednocześnie oświadczyć, czy i jak spadek przyjmuje, czy też go odrzuca”.
„Spadkobierca, który pod wpływem błędu lub groźby nie złożył żadnego oświadczenia w terminie, może w powyższy sposób uchylić się od skutków prawnych niezachowania terminu. Uchylenie się od skutków prawnych oświadczenia o przyjęciu lub o odrzuceniu spadku wymaga zatwierdzenia przez sąd”.
Jak więc widać, jeśli osoba pozostaje w błędzie – zwłaszcza w kwestii wiedzy o długach spadkowych – może starać się o uchylenie od skutków swojej decyzji (którą był brak odrzucenia spadku). Innymi okolicznościami może być np. podeszły wiek czy choroby spadkobiercy. Podobnie o tej możliwości wypowiadał się Sąd Najwyższy. Należy jednak postarać się o uchylenie w ciągu roku od wykrycia błędu. Dokonuje się tego przed sądem zgodnym z ostatnim miejscem zamieszkania spadkodawcy. Sąd rozstrzyga, czy doszło do błędnej decyzji i czy pozwoli na uchylenie się od jej skutków.

Co dalej ze spadkiem?

Warto przygotować rodzinę na okoliczność, że w razie odrzucenia spadku przechodzi on na kolejne osoby uprawnione do dziedziczenia. Przykładowo – odrzucenie spadku przez dzieci osoby zmarłej powoduje przejście tegoż spadku na wnuki. One także od tego momentu mają 6 miesięcy na podjęcie decyzji. Jeśli dzieci są niepełnoletnie, do odrzucenia w ich imieniu uprawnieni są rodzice, ale dopiero za zgodą sądu.

Więcej informacji na Spadek.info