Ciebie i Ojczyznę...

W pierwszą niedzielę miesiąca – 2 października na Eucharystię sprawowaną w kościele św. Mikołaja przybyli harcerze grójeckiego Hufca im. Szarych Szeregów.

Liturgii przewodniczył i homilię wygłosił ks. Kamil Falkowski. Harcerze włączyli się w służbę liturgiczną ołtarza. Śpiew poprowadziła schola harcerska prowadzona przez druha Artura Szlisa i druhnę Małgorzatę Antoniewicz. Na zakończenie celebry odśpiewana została Modlitwa Harcerska.



Polski ruch harcerski wywodzi się ze skautingu, którego twórcą był brytyjski bohater wojny burskiej generał Robert Baden-Powell. Jego idee na polski grunt przeszczepili Andrzej Małkowski i jego żona Olga Drahonowska-Małkowska.



Za początek harcerstwa uznaje się rok 1910, kiedy to Andrzej Małkowski założył we Lwowie wakacyjną drużynę skautową chłopców przy gnieździe Towarzystwa Gimnastycznego Sokół. We wrześniu tego samego roku uczniowie I Gimnazjum św. Anny w Krakowie założyli Zastęp Kruków. Polski ruch harcerski rodził się w chwilach wytężonej walki o niepodległość. Oprócz charakteru wychowawczego - odróżnieniu światowego skautingu - posiada on patriotyczny charakter. Andrzej Małkowski ujął to w słowach: harcerstwo to skauting plus niepodległość. Daninę krwi za Ojczyznę złożyli harcerze już u progu niepodległości. W Łodzi czasie rozbrajania Niemców w kilka godzin po podpisaniu rozejmu w Compiègne śmiertelnie ranny został Stefan Linke z 3 Łódzkiej Drużyny Harcerskiej. Nie sposób pominąć tu działalności polskich harcerzy w czasie okupacji hitlerowskiej. Już pod koniec sierpnia 1939 r. zaczęły działać Pogotowie Wojenne Harcerek i Pogotowie Wojenne Harcerzy. W dniu kapitulacji Warszawy podjęto decyzję o harcerskiej działalności konspiracyjnej. Organizacja harcerska przyjęła kryptonim Szare Szeregi. Za działalność konspiracyjną śmierć w katowniach gestapo ponieśli m.in. harcerze śląscy. Na szczególne wspomnienie zasługują harcerze warszawskiego hufca „Południe” – Jan Bytnar Rudy, Tadeusz Zawadzki Zośka, Aleksy Dawidowski Alek – bohaterowie książki Aleksandra Kamińskiego Kamienie na szaniec. Wspomnieć tu można także harcmistrza Ludwika Michalskiego Fil, komendanta hufca Szarych Szeregów Wolni w Grójcu, który w Powstaniu Warszawskim pełnił funkcję kwatermistrza w harcerskim batalionie Zośka.



1 listopada 1918 r. z połączenia wszystkich wcześniej działających organizacji harcerskich z trzech zaborów powstał Związek Harcerstwa Polskiego. Mimo prób przekształcenia harcerstwa w organizację socjalistyczną (na wzór radzieckich pionierów) ideały, wartości, tradycje i obrzędy harcerskie w wielu środowiskach były nadal kultywowane. Od 1979 r. - I pielgrzymki papieża Jana Pawła II do Polski - harcerze organizują Białą Służbę – podejmują służbę porządkową, informacyjna i medyczną w czasie dużych zgromadzeń religijnych i patriotycznych. Lata osiemdziesiąte ubiegłego stulecia można określić jako czas odnowy polskiego harcerstwa. Przywrócony został priorytet wartości, które były akcentowane u początków ruchu harcerskiego. Symbolem powrotu może być przywrócenie na harcerską lilijkę liter ONC które oznaczały hasło filaretów - Ojczyzna, Nauka, Cnota.



Obecnie harcerstwo można określić jako ruch społeczny i wychowawczy, oparty na idei służby, samodoskonaleniu i braterstwie. Zasady postępowania harcerza wyznacza Przyrzeczenie Harcerskie i Prawo Harcerskie. Zasady postępowania zucha wyznacza Obietnica zucha i Prawo zucha.

Ruch harcerski w Grójcu posiada niemal stuletnią tradycję. W Liceum Piotra Skargi zachował się sztandar hufca z 1920 r. W zbiorach starych fotografii Grójca Henryka Gajewskiego znajduje się przedwojenne zdjęcie przemarszu harcerzy przez grójecki rynek.

Odnosząc się do aktywnego udziału harcerzy w niedzielnej Eucharystii komendant grójeckiego Hufca ZHP hm. Dariusz Gwiazda przypomina, że harcerze corocznie układali kwiaty i znicze w kształcie lilijki na grobie nieznanego żołnierza na cmentarzu w Grójcu. Podczas mszy św. 1. XI wystawiane były warty harcerskie. Od 1993 r. istniała harcerska schola, która w pełni umundurowana śpiewała na comiesięcznych mszach świętych w kościele Miłosierdzia Bożego. W latach 1997-1998, dzięki życzliwości proboszcza parafii ks. Bogusława Pasternaka, podczas Bożego Ciała jeden z ołtarzy przygotowywany był przez harcerzy i ozdobiony krzyżem harcerskim. Od tamtego okresu rozpoczęły się drogi krzyżowe z aktywnym uczestnictwem harcerzy, adoracje harcerskie przed grobami pańskimi w wielką sobotę. W domu parafialnym mieliśmy piękną harcówkę z kominkiem, mieliśmy też scholę która stała przy ołtarzu i uświetniała nasze msze. Kiedy jednak harcerze dorośli, część z nich rozjechała się na studia i tradycja zanikła. Dziś dorośli już druhowie postanowili przypomnieć swoim dzieciom - zuchom i harcerzom - o tradycjach grójeckiego harcerstwa. Mam nadzieję, że ideę comiesięcznej harcerskiej mszy świętej będziemy kontynuować jako czasu spotkań wielu pokoleń harcerzy - dodaje hm. Dariusz Gwiazda.

Marcin Grzędowski

Archiwalne zdjęcie pochodzi ze zbiorów pana Henryka Gajewskiego.